Historie
Het Landje ligt buitendijks. Vanouds kon het dus vooral ’s winters makkelijk overstromen vanuit de binnenzee het IJ en het toenmalige Wijkermeer, dat helemaal tot aan Beverwijk liep. Omstreeks 1220 is er een dijk aangelegd, de Velserdijk. Nabij het fort is deze te zien, dwars door het grasland lopend. Deze dijk is laag en moest het land tussen Spaarndam en Velsen tegen overstromingen beschermen. Veel later, in de 17e eeuw, werd de Slaperdijk aangelegd, waarover nu de weg van Spaarndam richting Santpoort loopt.
Geniedijk
Na de drooglegging van het IJ en de aanleg van de Zijkanalen in de 19e eeuw verloor de Velserdijk haar functie. De hoge dijk tussen het Landje en de ijsbaan Nova Zembla is onderdeel van de Stelling van Amsterdam. Deze zogenaamde Geniedijk verbindt Fort benoorden Spaarndam met Fort bezuiden Spaarndam.
Soldaten konden ongezien achter dijk van het ene naar het andere fort. De Stelling van Amsterdam is een ring van forten en dijken rond Amsterdam. Deze Geniedijk kruist de veel oudere Velserdijk.
Bewoners woonboten
In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw vonden woonboten en woonschepen een ligplaats in Zijkanaal B. Het was een vrijplaats zonder regels. Inmiddels hebben de woonboten een officiële status en zijn ze aangesloten op gas, licht en water. Veel bewoners voelen zich betrokken bij het Landje van Gruijters. Het Landje ligt in het recreatiegebied Spaarnwoude. Dat gebied wordt beheerd door het Recreatieschap. Zij hebben het beheer van het Landje overgedragen aan ons. Wij beheren dit gebied in nauwe samenwerking met de boer.
Waarschijnlijk is de Velserdijk omstreeks 1220 als verlengstuk van de in die tijd aangelegde Spaarndammerdijk gemaakt. De lage dijk diende ter bescherming van het gebied tussen Spaarndam en Velsen. Direct achter de dijk ontstond de polder de Velserbroek.
De Velserdijk was een zogenoemde zomerkade wat betekent dat alleen ’s zomers het brakke water van het Wijkermeer geweerd kon worden. In de winter stond het grootste gedeelte van Velserbroek onder water omdat de dijk niet hoog genoeg was om het water te keren.
Zo zag Fort benoorden Spaarndam en het munitiebos er in 1977 uit. Op het Fort zijn de bomen nog klein en in het bos zijn de plofhuisjes voor opslag van munitie goed zichtbaar. Op de achtergrond de Heksloot en de Oude Spaarndammerpolder.
Foto van het Landje uit 1979 op de plek waar de Velserdijk de Geniedijk kruist. Vóór de aanleg van het Noordzeekanaal en de drooglegging van het IJ en Wijkermeer lag De Gruijters op de grens van de oude binnenzee. Met de aanleg van het Fort benoorden Spaarndam als onderdeel van de Stelling van Amsterdam is De Gruijters door een liniewal in twee delen gesplitst. Het zuidelijke gedeelte is nu in gebruik als ijsbaan van Spaarndam.
Bron: Noord-Hollands Archief.